Welke hormonen zijn echt veilig tijdens de overgang

Ontdek de Feiten en Fabels over Hormonale Therapie

Veel vrouwen kiezen ervoor overgangsklachten te bestrijden met hormonen voorgeschreven door de huisarts. Je krijgt dan meestal recepten met farmaceutische creaties van de hormonen oestrogeen en progesteron mee. De toedieningsvormen kunnen verschillen van tabletten, spiralen tot en met pleisters en gels. Deze hormonen zijn echter niet onomstreden.

Hormoon Substitutie Therapie

Halverwege de vorige eeuw werden deze medicijnen, HST (Hormoon Substitutie Therapie) genoemd, omarmd als het middel dat vrouwen bij de hand neemt op weg een eeuwige jeugd. Vrouwen konden voortaan bouwen op een dagelijkse gift oestrogenen verkregen uit de urine van drachtige merries.

Ter onderstreping van de voordelen van deze tabletten werden beelden getoond van het kromgetrokken oude vrouwtje tegenover de levenslustige vitale oudere vrouw.

Goed voor botten, tegen opvliegers

De hallelujastemming rondom HST leidde tot een verviervoudiging van de verkoopcijfers in de jaren zestig. De helft van de menopauzale vrouwen in de Verenigde Staten vertrouwde erop.

De farmaceutische industrie wreef zich in de handen. Artsen schatten destijds dat ALLE vrouwen in de overgang bij dit wondermiddel gebaat zouden zijn. HST leek de gans met de gouden eieren. Niet alleen goed tegen opvliegers en ander gezweet, maar ook fantastisch voor je seksleven en je botten.

Synthetische vormen van hormonen veilig?

In de jaren zeventig verschenen de eerste berichten over een mogelijk verband tussen baarmoederslijmvlieskanker en HST. De farmaceutische industrie antwoordde met het toevoegen van progestagenen (een synthetische vorm van het hormoon progesteron) aan het product om de kans op dit mogelijke neveneffect te verkleinen.

HST werd vervolgens ook in verband gebracht met borstkanker. Desalniettemin verdiende de farmaceut rond de eeuwwisseling wereldwijd jaarlijks zo’n drie miljard euro aan HST.

Impact Women’s Health Initiative (WHI) onderzoek

De publicatie van de eerste resultaten van een grootschalig Amerikaans onderzoek, het Women’s Health Initiative (WHI), zorgde voor enorme opschudding rondom hormonale substitutie.

Borstkanker, beroertes en hartziekten

Dit onderzoek had tot doel de werking van hormonale substitutie op hartziekten te testen. Een groep vrouwen (ruim 5300) kreeg gedurende langere tijd een combinatie van synthetische vrouwelijke hormonen toegediend. De andere groep (ruim 5500 vrouwen) ontving alleen oestrogenen. Bij beide groepen werd het onderzoek vroegtijdig stopgezet.

Bij de vrouwen die alleen oestrogenen gebruikten, werd een verhoogd risico op beroertes geconstateerd en geen bewijs gevonden voor de preventieve werking tegen hartziekten. Bij de andere groep bleek de kans op borstkanker te zijn toegenomen.

De resultaten toonden echter ook aan dat het risico op borstkanker in de oestrogenengroep juist afnam. Het risico op darmkanker en botbreuken als gevolg van osteoporose bleek kleiner te zijn in de andere groep.

En om het nog ingewikkelder te maken, bleek in de oestrogenengroep het risico op beroertes en darmkanker te zijn toegenomen.

De reactie van veel HST-gebruiksters was duidelijk: weg met die pillen. HST viel van zijn toppositie in geneesmiddelenland naar een plek in de marge.

Media overdreven de risico’s van hormonen

Krantenkoppen als ‘Vijfentwintig procent meer kans op borstkanker’ zorgden voor de nodige onrust. De journalistieke interpretatie van de resultaten van het WHI was nogal overdreven, bleek achteraf. 

De toename van de gezondheidsrisico’s is niet zo groot als werd gesuggereerd. Uit de studies kwam naar voren dat op de duizend vrouwen die vijf jaar HST gebruiken, er slechts twee extra gevallen van borstkanker bijkomen, in vergelijking met vrouwen die géén HST gebruiken.

Dat is 2 op de 1000 vrouwen meer. En dat klinkt heel anders dan 25% meer kans op kanker.

Million Women Study

In dezelfde tijd kwamen ook de gegevens van de Engelse Million Women Study (MWS) vrij. Deze studie, waarbij HST in verschillende toedieningsvormen door meer dan een miljoen vrouwen tussen de 50 en 64 werd gebruikt, liet zien dat oestrogeensubstitutie tijdens de overgang leidt tot een laag extra risico op borstkanker.

Pleisters brachten het minste extra risico met zich mee en implantaten het meeste. In aantallen betekende dat 1 extra geval op de duizend vrouwen die vijf jaar HST gebruiken en 5 extra gevallen na tien jaar. Het extra risico op borstkanker was lager bij het gebruik van een combinatie van oestrogenen en progestageen.

Arts schrijft HST kort voor

HST staat vandaag de dag echter nog steeds in een kwade reuk. Dat hebben we te danken aan de ongenuanceerde berichtgeving maar ook aan de breed gedragen opvatting dat de overgang ‘vrouwhaftig’ doorstaan dient te worden.

Het effect is dat HST in Nederland mondjesmaat en slechts voor korte periodes wordt voorgeschreven. Tevreden gebruiksters die er niet over piekeren te stoppen met HST moeten sterk in hun schoenen staan om zich te verweren tegen het protocol van Nederlandse artsen.

Anticonceptiepil zorgt voor kunstmatige postmenopauze

De anticonceptiepil, die ook nogal eens wordt voorgeschreven aan vrouwen in de overgang, bevat ‘farmaceutische’ hormonen. Die zorgen ervoor dat er geen eisprong plaatsvindt.

Meisjes, jonge en rijpe vrouwen worden ermee in een kunstmatige postmenopauze gehouden. Het gekke is dat diezelfde protocollen hier dan weer geen moeite mee hebben. Ook niet als vrouwen 10, 20, of zelfs meer dan 35 jaar dagelijks farmaceutische hormonen innemen.

Goed alternatief: bio-identieke hormonen

In hormonenland is er wel een alternatief: bio-identieke hormonen. Dit zijn hormonen die je lichaam herkent als lichaamseigen. Ze zien er onder de microscoop hetzelfde uit als de hormonen die we zelf in ons lichaam maken.

De basis ervoor wordt verkregen uit onder andere de yamwortel. Na een bewerking in de fabriek zijn ze klaar om door ons lichaam opgenomen te worden.

Helaas zijn deze hormonen minder makkelijk verkrijgbaar. De farmaceutische industrie is niet bijzonder geïnteresseerd in deze middelen, omdat er geen patent kan worden verkregen op natuurlijke hormonen zoals oestradiol, oestron en oestriol (de drie oestrogenen) en progesteron.

Gelukkig schrijven wel steeds meer gynaecologen die betrokken zijn bij Vrouwenklinieken de bio-identieke HST voor. In mijn boek Alles wat je moet weten over de overgang vind je meer informatie over hormonen die jou kan helpen goed beslagen ten ijs te komen als je naar de huisarts gaat. Het boek bevat ook een uitgebreide lijst met Vrouwenklinieken in Nederland.

ⓒ Saron Petronilia

Vrouwelijk leiderschap

Overgangsklachten vormen de springplank naar het authentiek, overtuigende en vervullende, vrouwelijke leiderschap. Lees hier meer over mijn coachingprogramma Mastermind De Zelfverzekerde Vrouwelijke Leider.

Gratis gesprek

Wil je graag in overleg met mij bepalen wat voor jou de beste strategie is om overgangsklachten te laten verdwijnen en weer vol energie en zelfvertrouwen door te groeien in je werk of bedrijf?

Boek dan in mijn agenda een kosteloos inspiratie gesprek. Dit is de link.