Hormonen en overgang: Wat verandert er en wat kun je doen?

De Overgang: wat er verandert, de drie Fases, en hoe je klachten aanpakt

De overgang is meer dan een paar opvliegers of een verandering in je menstruatie. Voor veel vrouwen is het een intense, veelomvattende fase die lichamelijk én emotioneel doorwerkt. In je privéleven en je professionele leven. Dit artikel geeft antwoord op veelgestelde vragen over de overgang – van wat er verandert en hoe je weet dat je hormonen uit balans zijn, tot wat je kunt doen om je klachten onder controle te houden.

Wat verandert er tijdens de overgang?

Tijdens de overgang verander je niet lichamelijk maar ook geestelijk en emotioneel. Het dalen van de hormonen oestrogeen en progesteron – omdat je eicellen op raken – heeft invloed op je stofwisseling, stemming, slaap, en zelfs je huid en haar. Dit zijn geen kleine veranderingen; het kan voelen alsof je lichaam niet meer helemaal ‘van jou’ is.

Hormoonschommelingen kunnen je energieniveau en emoties behoorlijk beïnvloeden. Het goede nieuws? Begrijpen wat er gebeurt, is de eerste stap om te ontdekken hoe je er zelf meer grip op kunt krijgen.

Wat zijn de drie fases van de overgang?

De overgang verloopt in drie fases, en elk heeft z’n eigen kenmerken:

• Peri-menopauze: In deze fase begint je menstruatie onregelmatiger te worden, en dit kan soms jaren duren. Je kunt last krijgen van symptomen als opvliegers en stemmingswisselingen. In het artikel De ontwaking: perimenopauze, schrijf ik over de eerste tekenen van de overgang.
• Peri-menopauze: Dit is de periode rondom het definitieve stoppen met menstrueren. De menopauze wordt vastgesteld wanneer je twaalf maanden geen menstruatie hebt gehad. De hormonale veranderingen kunnen in deze fase intens zijn. Meer over deze fase beschreef ik in De onthulling – de perimenopauze.
• Post-menopauze: De post-menopauze – waarin de hormoonhuishouding zich stabiliseert, wordt vaak gezien als de start van een nieuwe levensperiode. Je gaat je richten op je eigen wensen en doelen. Veel vrouwen ontdekken dat ze meer energie hebben voor hun passies en genieten volop van werk- en levenservaringen. Mijn artikel De Terugkeer gaat hier diep op in.

Hoe weet ik dat mijn hormonen uit balans zijn?

Een hormonale disbalans tijdens de overgang kun je aan verschillende signalen herkennen. Typerend zijn opvliegers (die overigens lang niet alle vrouwen krijgen), nachtzweten, stemmingswisselingen, gewichtstoename, slaapproblemen en vermoeidheid. Als je merkt dat deze klachten je plezier in je privé- en professionele leven gaan beïnvloeden, is het natuurlijk slim om hier aandacht aan te besteden. Alles wat je moet weten over de overgang wil je dan onder handbereik hebben om handvatten te krijgen zodat je zo min mogelijk klachten hebt.

Er zijn manieren om je hormonen in balans te brengen – van voedingskeuzes tot specifieke supplementen en, als het nodig is, medische ondersteuning. Uiteraard vind je op deze website hierover artikelen zoals: Wat te doen tijdens de overgang tegen gewichtstoename en Welke hormonen zijn echt veilig tijdens de overgang.

Hoe merk je dat je oestrogeentekort hebt?

Een tekort aan oestrogeen kan je op verschillende manieren merken, vooral de werkende vrouwen die al genoeg uitdagingen hebben in hun dagelijkse leven. Hier zijn enkele veelvoorkomende klachten van oestrogeentekort:

• Vermoeidheid: Je kunt je vaak uitgeput voelen, zelfs na een goede nacht slaap. Veel vrouwen zeggen: “Ik heb het gevoel dat ik elke dag tegen een muur op moet boksen om mijn werk gedaan te krijgen.”
• Slaapproblemen: Problemen met inslapen of doorslapen zijn vaak een gevolg van schommelende hormoonspiegels. Een vrouw deelt: “Ik lig vaak ’s nachts wakker te piekeren over alles wat er moet gebeuren, en dat beïnvloedt mijn prestaties op het werk.”
• Opvliegers en nachtelijk zweten: Deze plotselinge hittegolven kunnen je concentratie behoorlijk verstoren en je zelfvertrouwen op de werkvloer een knauw geven. Een klant van mij zei: “Ik kan me niet concentreren tijdens vergaderingen omdat ik constant opvliegers heb. Ik word er zelfs misselijk van!”
• Stemmingswisselingen: Jantje lacht, jantje huilt. Het lijkt alsof je op de wip zit zonder dat je erom hebt gevraagd. Deze terugkerende veranderingen kunnen je emotionele stabiliteit flink beïnvloeden. In Alles over werken tijdens de overgang: “Soms voel ik me helemaal down, en andere momenten ben ik ineens heel prikkelbaar. Het is frustrerend, vooral in een teamomgeving.”
• Gewichtstoename: Veel vrouwen merken dat het moeilijker wordt om op hun gewicht te letten. In iedere workshop die ik geef is er wel een vrouw die zegt: “Ik eet niet anders, maar toch merk ik dat ik aankom. Het is frustrerend, en ik weet niet wat ik eraan kan doen.” Lees meer over gewichtstoename in mijn artikel: De waarheid over overgang en overgewicht.
• Vergeetachtigheid en concentratieproblemen: Veel werkende vrouwen ervaren een verminderd geheugen en concentratie. Een vrouw deelt: “Ik heb moeite met het onthouden van dingen en het kan echt invloed hebben op mijn werk. Het voelt alsof mijn hoofd in de lucht hangt.”

Al deze symptomen kunnen elkaar versterken en bijdragen aan een gevoel van onbehagen in zowel je professionele als persoonlijke leven. Als je een aantal van deze klachten herkent, is het belangrijk om actie te ondernemen en te onderzoeken wat je kunt doen om je hormonen weer in balans te brengen. Praat met een professional en kijk naar manieren om je welzijn te verbeteren.

Wat zijn de 34 overgangsklachten?

Tijdens de overgang kun je allerlei klachten ervaren. Er worden zeker 34 verschillende symptomen genoemd. Je krijgt ze niet allemaal, maar dit is een overzicht.

• Verhoogde gevoeligheid voor stress
• Vergeetachtigheid
• Concentratieproblemen
• Stemmingswisselingen
• Opvliegers
• Nachtelijk zweten
• Vermoeidheid
• Slaapproblemen
• Gewichtstoename
• Vaginale droogheid
• Haaruitval of dunner wordend haar
• Prikkelbaarheid
• Hoofdpijn of migraine
• Veranderingen in menstruatiecyclus
• Pijn tijdens de seks (exacter is penetratie 😉)
• Verminderde zin in seks
• Spier- en gewrichtspijn
• Hartkloppingen
• Angstgevoelens of nervositeit
• Depressieve gevoelens
• Veranderingen in huidtextuur (bijv. droger of minder elastisch, pigmentvlekken)
• Opgezette buik of spijsverteringsproblemen
• Koude handen of voeten
• Huiduitslag of jeuk
• Verhoogde gevoeligheid voor stress
• Veranderingen in smaak of geur
• Zich niet sexy of aantrekkelijk voelen
• Verminderd zelfvertrouwen
• Verminderde sociale interactie of isolatie
• Veranderingen in de eetlust
• Klachten in de borst (bijv. gevoeligheid)
• Verlies van spiermassa
• Vaker moeten plassen of problemen aan de urinewegen
• Minder motivatie of initiatief
• Minder interesse in hobby’s of activiteiten die vroeger leuk waren

Zoals je ziet lopen deze symptomen uiteen van lichamelijke, emotionele tot mentale klachten. Iedere vrouw reageert anders, dus het kan zijn dat jij bepaalde klachten helemaal niet ervaart, of juist last hebt van meerdere tegelijk.

5. Wat is het beste middel tegen overgangsklachten?

Er is niet één oplossing die voor iedereen werkt, maar er zijn wel veel manieren om verlichting te vinden:

• Voeding: Gezonde, onbewerkte voeding rijk aan groenten, fruit en goede vetten kan wonderen doen voor je hormoonhuishouding..
• Beweging: Dagelijks bewegen, of dat nu wandelen, dansen of krachttraining is, helpt je niet alleen fysiek, maar ook mentaal.
• Mindfullness en Yin Yoga: Beide praktijken bevorderen niet alleen ontspanning, maar ook een groter bewustzijn van je lichaam en geest.Mindfulness moedigt je aan om in het moment te leven en je gedachten en gevoelens te observeren zonder oordeel. Dit kan je helpen om beter om te gaan met de emotionele schommelingen die vaak tijdens de overgang optreden.

  Yin-Yoga combineert stretching, ademhaling en meditatie dat effectief is bij het verminderen van pijn en spanning. Deze ontspanningstechnieken dragen bij aan een betere nachtrust en minder angstgevoelens.

  Het zijn mooie manieren om tijd voor jezelf (ME-Time) te nemen en je te richten op wat echt belangrijk is: stress verminderen en een gevoel van innerlijke rust creëren.

• Natuurlijke supplementen: Bepaalde kruiden, zoals zwarte cohosh en rode klaver, worden vaak gebruikt voor verlichting van opvliegers. Saliethee drinken werkt overigens ook. Het aantal mogelijkheden is zo groot dat ik je graag verwijs naar mijn boek Alles wat je moet weten over de overgang waarin ik niet alleen gedegen informatie en tips geef, maar ook talloze vrouwen aan het woord laat over hun ervaringen en tips.
• Hormoontherapie: Dit kan voor een goede oplossing zijn voor hardnekkige klachten. In de volgende 3 artikelen ga ik uitgebreid in op Welke hormonen zijn echt veilig tijdens de overgang, Waarom de anticonceptie Pil geen goede keuze om overgangssymptomen tegen te gaan
  en hoe je ontdekt dat je in de overgang bent als je al hormonen gebruikt: Hoe weet je dat je in de overgang bent zonder baarmoeder, eierstokken of met mirenaspriaal of anticonceptiepil? 
• Gespecialiseerde coaching: kan een zeer effectieve ondersteuning zijn voor werkende vrouwen die te maken hebben met flinke overgangsklachten. Uiteraard schreef ik ook hierover een artikel dat jou helpt bij je beslissing hoe je deze enerverende tijd ook voor je werkende leven wilt aanvliegen. Moeiteloos navigeren door de overgang: waarom gespecialiseerde coaching onmisbaar is voor carrièrevrouwen. 

© Saron Petronilia