De ontwaking – De eerste fase van de overgang

De ontwaking: de eerste tekenen van de overgang

Vraag je je af waarom multitasken je niet meer zo gemakkelijk afgaat? Of waarom je geheugen je in de steek lijkt te laten? Misschien is je  stemming onvoorspelbaarder geworden, word je ’s nachts zwetend wakker, of is je menstruatiepatroon veranderd? Dit zouden wel eens de eerste tekenen van de overgang kunnen zijn.

Drie fases: Ontwaking, onthulling en terugkeer

De drie fasen die de overgang kent, lenen zich uitstekend om meer balans te brengen tussen je mannelijke en vrouwelijke kwaliteiten. Om je een beter begrip te geven van waarvoor je emotioneel, mentaal en spiritueel staat, heb ik de drie fasen ‘premenopauze’, ‘peri-menopauze’ en ‘postmenopauze’ omgedoopt in ‘de ontwaking’, ‘de onthulling’ en ‘de terugkeer’.

Tijdens de ontwaking krijgen vrouwen toegang tot delen van zichzelf die ze hebben onderdrukt of genegeerd. Tijdens de onthulling is de opdracht het ware zelf of diepste zelf te ontdekken. En tijdens de terugkeer hebben vrouwen hun innerlijke kracht gevonden en gaan ze die delen met hun (werk)omgeving.

In dit artikel komt ‘De ontwaking’ aan bod.

Wat zijn de eerste tekenen van de overgang?

De ontwaking begint vaak met een soort vage gewaarwording van verandering. Konden vrouwen voorheen bijvoorbeeld multitasken als een ware jongleur, ineens laten ze de ballen ongewild op de grond vallen. Het lukt ze gewoonweg niet meer om ze met souplesse hoog te houden.

Hadden ze een geheugen als een olifant, nu dat van een vergiet. Misschien merken ze ook stemmingswisselingen, spier- en gewrichtspijnen, nachtzweten of zelfs opvliegers en een veranderend menstruatiepatroon.

Hoe dan ook, ze merken aan allerlei ‘kleine kwaaltjes’ (overgangsklachten) dat ze veranderen – al houden ze dat misschien liever nog even voor zichzelf. Het zijn de eerste tekenen van de ontwaking.

Verontrustende Veranderingen

Maar weinigen zullen er zich dolverliefd dansend aan overgeven. Voor de meesten zijn de veranderingen behoorlijk verontrustend. Ze kunnen het gevoel hebben dat de grond onder de voeten wordt weggeslagen.

Het is een wake-up call. De eerste reactie hierop is niet zelden: ontkennen dat er iets aan de hand is. ‘Zo oud ben ik nog niet!’ ‘Ik heb vast kougevat, en als gevolg daarvan – waarschijnlijk – deze koortsaanval.’ ‘Te hard gewerkt’ en wat dies meer zij.

Hoe beïnvloedt de overgang het zelfvertrouwen?

De ontwaking brengt het zelfvertrouwen en gevoel van controle aan het wankelen waardoor de andere kant opkijken aanlokkelijker lijkt. Begrijpelijk ook. Want de kwaaltjes komen juist op het moment dat de tijd is aangebroken om te gaan excelleren met de kennis en kunde die in het werkende leven is opgebouwd.

Tijdens de ontwaking krijgen vrouwen toegang tot delen van zichzelf die ze hebben onderdrukt of genegeerd. Op momenten die nooit de geschikte lijken te zijn.

Denk hierbij aan: twijfels of ze het werk nog wel willen en kunnen doen zoals ze dat gewend zijn; vragen wat ze dan wel willen qua werk. (‘Werk’ is inwisselbaar voor ‘relaties’ of ‘huwelijk); weerstand tegen leven volgens de behoeftes en dromen van anderen; toenemende irritatie als zich niet gezien en niet gehoord voelen; onzekerheden over wie ze (straks) zijn en wat ze (nog) kunnen.

Vruchtbare vrouw achter je laten

Het is nodig dat vrouwen zich informeren over wat ze kunnen verwachten in deze fase en hoe eerder, hoe beter. Zij kunnen zich op de reis preparen door zich af te vragen wat het betekent om hun leven als ‘vruchtbare’ vrouw achter zich te laten.

Welke kennis en ervaring ze meenemen op hun reis naar de toekomst. En op welke kwaliteiten ze altijd al hebben gebouwd als ze zich in het ‘onbekende’ moesten begeven. De antwoorden die het hart, of de intuïtie geeft, zijn het meest interessant.

Emotionele en mentale veranderingen tijdens de ontwaking

Vrouwen die de eerste tekenen van de overgang ervaren, praten vaak over zichzelf op een manier die onzekerheid en verwarring uitdrukt, omdat deze fase veel fysieke en emotionele veranderingen met zich kan meebrengen.

Ze zeggen bijvoorbeeld dat ze tegen een burn-out aan zitten. Door de hormonale schommelingen, slaapproblemen, vermoeidheid en emotionele onevenwichtigheid voelen ze zich uitgeput, wat overeenkomt met burnout-klachten.

Ze kunnen zich opgejaagd, overprikkeld en fysiek en mentaal uitgeput voelen, wat de vergelijking met een burn-out versterkt.

Vrouwen hebben de volgende of vergelijkbare uitdrukkingen:

• “Ik herken mezelf niet meer.” – Een gevoel dat ze van zichzelf vervreemden door de veranderingen in humeur, energie en lichaam.
• “Ik voel me zo opgejaagd en gestrest.” – Door opvliegers, vermoeidheid en hormonale schommelingen ervaren veel vrouwen meer stress en spanning.
• “Ik slaap zo slecht, ik ben doodmoe.” – Slaapproblemen worden vaak genoemd, wat kan leiden tot hevige vermoeidheid en frustratie.
• “Waarom ben ik zo prikkelbaar?” – Vrouwen voelen zich emotioneler en hebben minder geduld voor wissewasjes en gebabbel.
• “Het lijkt wel alsof mijn geheugen me in de steek laat.” – Veel vrouwen klagen over ‘brain fog’, hebben moeite met concentratie en/of last van vergeetachtigheid.
• “Mijn lichaam voelt anders aan.” – Veranderingen in gewicht, huid en energie zorgen ervoor dat vrouwen zich minder comfortabel voelen in hun eigen lichaam.
• “Is dit normaal?” – Er is vaak onzekerheid of hun ervaringen typisch zijn voor de overgang of dat er mogelijk iets anders aan de hand is.
• “Ik dacht dat het te vroeg was voor de overgang.” – Velen zijn verrast als de eerste tekenen zich voordoen. Vooral als ze – in hun eigen ogen – nog relatief jong zijn, dus onder de 50 jaar.
• “Mijn energie is volledig weg.” – Uitputting is een veelgehoorde klacht.

De rol van zelfreflectie en me-time

Deze reis door de overgang biedt een kans om bewuster te leven. Het is belangrijk om momenten van zelfreflectie in te bouwen en te erkennen dat me-time essentieel is om je balans te herstellen. Door af en toe stil te staan bij wat je werkelijk nodig hebt, kun je jezelf ondersteunen in deze fase van verandering. Zo vind je niet alleen rust, maar ook nieuwe kracht om de volgende fase van je leven met energie tegemoet te treden.

ⓒ Saron Petronilia

*In mijn boek Alles over werken tijdens de overgang noem ik de ontwaking: de ontaarding.

PS: Het tweede deel gaat over de onthulling – de perimenopauze.

​